Një studim i ri nga Shoqata Max Planck tregon se bashkëtingëlloret në fillim të fjalëve zgjaten sistematikisht në një shumëllojshmëri të gjuhëve të ndryshme. Kjo zgjatje, e quajtur “zgjatje fillestare e fjalës”, është vëzhguar në një numër të madh gjuhësh dhe përbën një model të përbashkët që mund të jetë thelbësor për perceptimin dhe segmentimin e fjalëve në të folur. Studimi u publikua në revistën Nature Human Behaviour dhe paraqet një zbulim të rëndësishëm për mënyrën se si njerëzit arrijnë të dallojnë fjalët brenda rrjedhës së të folurit, edhe kur nuk ka sinjale të qarta se ku mbaron një fjalë dhe fillon tjetra.
Një ekip gjuhëtarësh nga Instituti Max Planck për Antropologjinë Evolucionare, CNRS Laboratoire Structure et Dynamique des Langues (SeDyL), Universiteti Humboldt i Berlinit dhe Leibniz-Centre General Linguistics (ZAS) përdorën të dhëna nga korpusi DoReCo, i cili mbledh të dhëna nga 51 popullata nga të gjitha kontinentet e banuara të botës. Ky korpus jo vetëm që përfshin një diversitet të madh gjuhësor dhe kulturor, por gjithashtu ofron informacion të saktë mbi kohëzgjatjen e më shumë se një milion tingujve të të folurit. Ky mbulim global i DoReCo është thelbësor për të zbuluar modele të përbashkëta në të folurën njerëzore për shkak të shumëllojshmërisë gjuhësore të paparë më parë.
Studimi zbuloi se bashkëtingëlloret në fillim të fjalëve janë mesatarisht rreth 13 milisekonda më të gjata se bashkëtingëlloret në pozicione të tjera brenda fjalëve ose në fillim të shprehjeve. Ky fenomen u konfirmua në 43 nga 51 gjuhët e studiuara, ndërsa për tetë gjuhët e mbetura rezultatet ishin të pasigurta, por nuk kundërshtonin këtë model. Zgjatja fillestare e bashkëtingëlloreve mund të jetë një prej disa faktorëve që ndihmojnë dëgjuesit të identifikojnë kufijtë e fjalëve dhe kështu të segmentojnë të folurën në fjalë të dallueshme, duke përfshirë gjithashtu faktorë të tjerë si forcimi artikulator, i cili ende nuk është studiuar detajisht.
Gjuha Mojeño Trinitario, një gjuhë Arawakane e folur në rajonin e Amazonës në Bolivi, ofroi një shembull të qartë të këtij fenomeni. Në këtë gjuhë, bashkëtingëllorja fillestare /n/ në një fjalë është dukshëm më e gjatë (100 milisekonda) krahasuar me /n/ në pozicionet e tjera, të tilla si në mes të fjalës ose në fillim të një shprehjeje (50 milisekonda). Kjo zgjatje fillestare ndihmon në dallimin e qartë të fjalëve nga njëra-tjetra, duke krijuar një sinjal akustik që tregon se kur fillon një fjalë e re.
Autori kryesor i studimit, Frederic Blum, një student doktorature në Institutin Max Planck për Antropologjinë Evolucionare, shpjegon se ekipi fillimisht priste të gjente prova që do të kundërshtonin hipotezën se zgjatja fillestare është një tipar universal i gjuhës. Megjithatë, rezultatet treguan të kundërtën, duke sugjeruar se ky fenomen është i zakonshëm për shumicën e gjuhëve të botës dhe mund të luajë një rol kyç në perceptimin e të folurit.
Studimi gjithashtu zbuloi se disa gjuhë tregojnë një efekt të shkurtimit të bashkëtingëlloreve pas pushimeve në fillim të shprehjeve, duke sugjeruar se kur ka pushime, nuk ka nevojë për sinjale shtesë për kufijtë e fjalëve. Ky zbulim përforcon idenë se sinjalet akustike që ndihmojnë në segmentimin e të folurit janë komplekse dhe të përshtatura sipas kontekstit.
Përmes fokusimit te gjuhët jo-WEIRD (Perëndimore, Evropiane, të Industrializuara, të Pasura dhe Demokratike), studiuesit synojnë të zgjerojnë njohuritë tona mbi proceset kognitive të lidhura me të folurit që janë të përbashkëta për të gjitha popullatat njerëzore. Këto gjetje hapin mundësi të reja për të kuptuar mënyrat në të cilat njerëzit në të gjithë botën e perceptojnë dhe e ndajnë të folurën në një mënyrë që është më universale sesa mendohej më parë.
