Kufjet e realitetit virtual si Meta Quest ose Apple Vision Pro do të jenë një dhuratë për Krishtlindje në më shumë se një shtëpi këtë vit.
Tani, edhe minjtë po përfshihen në këtë teknologji.
Studiuesit kanë zhvilluar një grup syzesh VR për minjtë laboratorikë për t’u përdorur në studimet e trurit, sipas një raporti të publikuar së fundmi në revistën *Nature Methods*.
Këto syze VR do t’u lejojnë shkencëtarëve të ofrojnë përvoja përfshirëse për minjtë, ndërsa kapin imazhe fluoreshente të aktivitetit të trurit të tyre.
Syzat—që janë shumë më të mëdha në krahasim me madhësinë e minjve—u ndërtuan duke përdorur komponentë me kosto të ulët dhe të gatshëm në treg, si ekranet e orëve të zgjuara dhe lente të vogla, thanë studiuesit.
“Kjo ide përfitoi shumë nga një frymë ‘hakeruese’ që përdor pjesë të krijuara për qëllime të tjera dhe i aplikon në një kontekst të ri,” tha Matthew Isaacson, një bashkëdrejtues i studimit dhe studiues postdoktoral në Universitetin Cornell, në një deklaratë për shtyp nga kolegji.
“Madhësia perfekte e ekranit për një headset VR për një mi, siç rezulton, është pothuajse identike me atë që tashmë është krijuar për orët e zgjuara,” shtoi Isaacson. “Patëm fat që nuk na duhej të ndërtonim apo projektonim diçka nga e para. Mundëm të merrnim të gjitha pjesët e lira që na duheshin.”
Minjtë përdoren shpesh në studimet mbi aktivitetin e trurit.
Rreth një dekadë më parë, studiuesit filluan të montonin ekrane projektori të mëdha për të krijuar ambiente të realitetit virtual për minjtë, por këto pajisje shpesh krijonin aq shumë dritë dhe zhurmë sa dëmtonin eksperimentet, thanë studiuesit.
“Sa më përfshirëse të jetë detyra e sjelljes, aq më natyral funksionin truri që do të studiojmë,” tha Chris Schaffer, një profesor i inxhinierisë biomjekësore në Cornell, në një deklaratë për shtyp.
Pajisja e re VR, e quajtur **MouseGoggles**, kërkon që miu të qëndrojë mbi një rutine në formë topi, ndërsa koka e tij mbahet në vend. Kufjet vendosen në kokën e miut dhe mbahen me një shufër, ndërsa miu ecën mbi rutine.
Për të parë nëse kufjet funksiononin, studiuesit projektuan një imazh të një njolle të errët që dukej sikur po afrohej drejt minjve.
“Kur e provuam këtë lloj testi në një ambient tipik VR me ekrane të mëdha, minjtë nuk reagonin fare,” tha Isaacson. “Por pothuajse çdo mi, që herën e parë që e panë këtë me syzat, kërceu. Ata patën një reagim të madh frike. Me të vërtetë dukej sikur mendonin se po sulmoheshin nga një grabitqar.”
Studiuesit gjithashtu ekzaminuan dy rajone kryesore të trurit për t’u siguruar që imazhet VR po funksiononin si duhet.
Rezultatet nga korteksi vizual parësor konfirmuan se syzat krijojnë imazhe të mprehta dhe me kontrast të lartë që minjtë mund t’i shohin, dhe matjet nga hipokampusi konfirmuan se minjtë po hartonin me sukses mjedisin virtual që u ishte ofruar.
Këto syze VR mund të përdoren për të ndihmuar në studimin e aktivitetit të trurit që ndodh ndërsa gjitarët—qofshin ata minj apo njerëz—lëvizin në mjedisin e tyre, duke u dhënë potencialisht studiuesve njohuri të reja mbi çrregullime si sëmundja e Alzheimerit, thanë autorët e studimit.
Studiuesit planifikojnë të zhvillojnë më tej këto syze, duke përfshirë një version të lehtë dhe të lëvizshëm që mund të mbahet nga brejtës laboratorikë më të mëdhenj, si për shembull minjtë e mëdhenj. Ata gjithashtu duan të shohin nëse mund të integrojnë më shumë shqisa në përvojën VR, si shijen dhe erën.
“Mendoj se realiteti virtual me pesë shqisa për minjtë është një drejtim për t’u ndjekur në eksperimente,” tha Schaffer, “ku po përpiqemi të kuptojmë këto sjellje shumë të ndërlikuara, ku minjtë po integrojnë informacionin shqisor, duke krahasuar mundësitë me gjendjet e brendshme motivuese, si nevoja për pushim dhe ushqim, dhe më pas duke marrë vendime për mënyrën e sjelljes.”
