Qytetarët e Bashkimit Evropian shkojnë në kutitë e votimit të dielën për të zgjedhur eurodeputetët e tyre, 720 anëtarë të rinj të Parlamentit Evropian (PE), duke i dhënë fund një maratonë elektorale që filloi të enjten dhe që mund të riformësojë ekuilibrin politik në nivel të bllokut.
Por për shkak të proceseve të ndërlikuara të BE-së, shumë votues nuk e kanë të qartë se për çfarë po votojnë. Sipas PDSH, për votuesin e thjeshtë një pyetje interesante do të ishte nëse partia për të cilën do të votonte në zgjedhjet nacionale është domosdoshmërisht ajo që ai dëshiron të dërgojë në Parlamentin Evropian.
Krahasuar me një parlament kombëtar, kompetencat e Parlamentit Evropian, i zgjedhur një herë në pesë vjet, janë mjaft të kufizuara. Ai nuk mund të propozojë ligje të reja të BE-së – vetëm Komisioni Evropian i pazgjedhur mund ta bëjë këtë.
Por PE mund të bllokojë shumicën e projekteve legjislative. Gjithashtu, Parlamenti ka kompetencën të refuzojë kandidatët e propozuar nga vendet anëtare të BE-së për postin kyç të presidentit të Komisionit dhe për 26 komisionerët e tjerë.
Parlamenti nuk ka refuzuar asnjëherë një kandidat për postin e Presidentit të Komisionit – edhe pse ishte shumë pranë refuzimit të Ursula von der Leyen, në detyrë në vitin 2019 – por ka refuzuar kandidatët për postin e Komisionerit.
Gjithashtu, eurodeputetët zakonisht mund të propozojnë amendamente për projektet legjislative, por këto duhet të miratohen nga qeveritë kombëtare të shteteve anëtare të BE-së përpara se të bëhen ligj.
Shtetet anëtare përfaqësohen nga ministrat e tyre në një institucion të veçantë, të quajtur Këshilli i Bashkimit Evropian.
Negociatorët nga të dy institucionet zakonisht zgjidhin mosmarrëveshjet rreth ndryshimeve në ligjet e reja në diskutime shpesh rraskapitëse që mund të zgjasin brenda natës.
Parlamenti mund të refuzojë rezultatin e këtyre diskutimeve dhe t’i kthejë negociatorët e tij në tryezën e bisedimeve.
Vendet në Parlament janë të shpërndara ndërmjet vendeve të BE-së sipas popullsisë: vendet e mëdha marrin më shumë vende se ato të vogla.
Në zgjedhjet aktuale, ka 96 vende të disponueshme në shtetin më të madh të BE-së, Gjermaninë, dhe gjashtë në vendin më të vogël, Maltën. Rumania ka 33 eurodeputetë.
Formulat e përdorura për ndarjen e vendeve për fituesit mund të jenë mjaft të ndërlikuara.
Disa vende, si Gjermania, përdorin një sistem “listash të mbyllura” që i detyron votuesit të zgjedhin midis partive të tëra politike dhe jo midis kandidatëve individualë. Partitë më pas shpërndajnë vendet që fituan në listën e tyre të kandidatëve.
Të tjerët përdorin variante të sistemit të “listës së hapur”, ku votuesit mund të ndikojnë në renditjen e kandidatëve individualë në listat e partive.
Vendet e tjera nuk përdorin fare listat e partive.
Kur arrijnë në Parlamentin Evropian, partitë politike zakonisht grupohen në grupe të ndryshme pan-evropiane që shumica e votuesve nuk i njohin.
