“Unë u ndieva shumë i frikësuar për të qenë i sinqertë,” thotë James, duke përshkruar një incident në Snapchat që e bëri atë të pyeste nëse ishte e sigurt të shkonte në shkollë.
Djali australian, 12 vjeç, kishte pasur një mosmarrëveshje me një mik dhe një natë para gjumit djali e shtoi atë në një bisedë grupore me dy adoleshentë më të mëdhenj.
Pothuajse menjëherë, telefoni i tij “filloi të shpërthejë” me një varg mesazhesh të dhunshme.
“Njëri prej tyre dukej sikur ishte ndoshta 17 vjeç,” i thotë James BBC. “Ai më dërgoi video të tij me një hanxhar… që po e tundte përreth. Pastaj kishte mesazhe zanore që thoshin se do të më kapnin dhe të më goditnin me thikë.”
James – jo emri i tij i vërtetë – u bashkua për herë të parë në Snapchat kur ishte 10 vjeç, pasi një shok klase sugjeroi që të gjithë në grupin e tyre të miqësisë të merrnin aplikacionin. Por pasi u tha prindërve të tij për përvojën e tij të bullizmit në internet, e cila u zgjidh përfundimisht nga shkolla e tij, James fshiu llogarinë e tij.
Përvoja e tij është një përrallë paralajmëruese që tregon pse është i nevojshëm ndalimi i propozuar nga qeveria australiane në mediat sociale për fëmijët nën 16 vjeç, thotë nëna e tij Emma, e cila gjithashtu përdor një pseudonim.
Ligjet, të cilat u paraqitën në dhomën e ulët të parlamentit të enjten, janë bërë nga kryeministri Anthony Albanese.
Por, ndërsa shumë prindër e kanë duartrokitur masën, disa ekspertë kanë vënë në dyshim nëse fëmijët duhet – ose madje mund – të ndalohen nga aksesi në mediat sociale dhe cilat mund të jenë efektet negative të bërjes së kësaj.
Çfarë po propozon Australia?
Albanese thotë se ndalimi – i cili do të mbulojë platforma të tilla si X, TikTok, Facebook dhe Instagram – ka të bëjë me mbrojtjen e fëmijëve nga “dëmtimet” e mediave sociale.
“Ky është një problem global dhe ne duam që të rinjtë australianë të kenë një fëmijëri. Ne duam që prindërit të kenë paqe mendore,” tha ai të enjten.
Legjislacioni i ri ofron një “kornizë” për ndalimin. Por dokumenti prej 17 faqesh, i cili pritet të shkojë në Senat javën e ardhshme, është i pakët në detaje.
Në vend të kësaj, do të varet nga rregullatori kombëtar i internetit – Komisioneri eSafety – të përcaktojë se si të zbatojë rregullat, të cilat nuk do të hyjnë në fuqi për të paktën 12 muaj pas miratimit të legjislacionit.
Sipas projektligjit, ndalimi do të zbatohet për të gjithë fëmijët nën 16 vjeç dhe se nuk do të ketë përjashtime për përdoruesit ekzistues ose ata me pëlqimin e prindërve.
Kompanitë e teknologjisë do të përballen me ndëshkime deri në 50 milion dollarë Australianë (32,5 milion dollarë; 25,7 £) nëse nuk respektojnë, por do të ketë përjashtime për platformat që janë në gjendje të krijojnë “shërbime me rrezik të ulët” që konsiderohen të përshtatshme për fëmijët.
Shërbimet e mesazheve dhe faqet e lojërave, megjithatë, nuk do të kufizohen, siç do të kufizohen disa sajte që mund të aksesohen pa një llogari si YouTube, i cili ka shkaktuar pyetje se si rregullatorët do të përcaktojnë se çfarë është dhe çfarë nuk është një platformë e mediave sociale në një kohë të shpejtë.
Një grup që përfaqëson interesat e kompanive të teknologjisë si Meta, Snapchat dhe X në Australi, e ka hedhur poshtë ndalimin si “një përgjigje e shekullit të 20-të ndaj sfidave të shekullit të 21-të”.
Një legjislacion i tillë mund t’i shtyjë fëmijët në “pjesë të rrezikshme dhe të parregulluara të internetit”, thotë Digital Industry Group Inc – një frikë e shprehur edhe nga disa ekspertë.
Komisionerja për eSafety Julie Inman Grant e ka pranuar detyrën gjigante që do të përballet zyra e saj kur të zbatojë ndalimin, duke pasur parasysh se “ndryshimi i teknologjisë gjithmonë do të tejkalojë politikën”.
“Do të jetë gjithmonë i rrjedhshëm, dhe kjo është arsyeja pse rregullatorët si eSafety duhet të jenë të shkathët,” tha ajo për BBC Radio 5 Live.
Por zonja Inman Grant ka ngritur gjithashtu shqetësime për idenë qendrore pas politikës së qeverisë, e cila është se ekziston një lidhje shkakësore midis mediave sociale dhe rënies së shëndetit mendor.
“Unë do të thosha se baza e provave nuk është fare e vendosur,” tha ajo, duke treguar një hulumtim nga zyra e saj, i cili zbuloi se disa nga grupet më të cenueshme, si adoleshentët LGBTQ+ ose të Kombeve të Parë, “ndihen shumë mire në internet sesa në botën reale”.
Ky është një mendim i bërë jehonë nga Lucas Lane, 15 vjeç, i cili drejton një biznes në internet që u shet manikyrin e thonjve djemve. “Ky [ndalimi] shkatërron miqësitë e mia dhe aftësinë për t’i bërë njerëzit të ndihen të parë,” i tha BBC-së adoleshenti i Perthit.
Zonja Inman Grant preferon të shohë kompanitë e teknologjisë të pastrojnë platformat e tyre, si dhe më shumë investime në mjetet e edukimit për të ndihmuar të rinjtë të qëndrojnë të sigurt në internet. Ajo përdor analogjinë e mësimit të notit të fëmijëve, në vend që t’i ndalojë ata nga uji.
“Ne nuk e rrethojmë oqeanin… por ne krijojmë mjedise të mbrojtura noti që ofrojnë masa mbrojtëse dhe japin mësime të rëndësishme që në moshë të re,” i tha ajo parlamentit në fillim të këtij viti.
Por prindërit si Ema e shohin atë ndryshe.
“A duhet të humbim vërtet kohën tonë duke u përpjekur t’i ndihmojmë fëmijët të lundrojnë në këto sisteme të vështira kur kompanitë e teknologjisë thjesht i duan ato gjatë gjithë kohës?” thotë ajo.
“Apo duhet t’i lejojmë ata të jenë fëmijë dhe të mësojnë se si të jenë të shoqërueshëm jashtë me njëri-tjetrin, dhe pastaj t’i fillojmë këto diskutime më vonë?”
Amy Friedlander, një nënë e tre fëmijëve nga lëvizja Wait Mate – e cila inkurajon prindërit të vonojnë t’u japin fëmijëve të tyre telefonat inteligjentë – është dakord.
“Ne nuk mund të injorojmë të gjitha gjërat pozitive që teknologjia ka sjellë në jetën tonë. Ka avantazhe të mëdha, por ajo që ne nuk kemi marrë në konsideratë është ndikimi që ka në trurin që nuk është gati për të.”
Mbi 100 akademikë australianë e kanë kritikuar ndalimin si “një instrument shumë të hapur” dhe kanë argumentuar se ai bie ndesh me këshillat e OKB-së që u bëjnë thirrje qeverive të sigurojnë që të rinjtë të kenë “qasje të sigurt” në mjediset digjitale.
Gjithashtu, nuk ka arritur të fitojë mbështetjen e një komisioni parlamentar dypartiak që po shqyrton ndikimin e mediave sociale tek adoleshentët. Në vend të kësaj, komiteti rekomandoi që gjigantët e teknologjisë të përballen me rregulla më të ashpra.
Për të adresuar disa nga këto shqetësime, qeveria thotë se përfundimisht do të prezantojë ligjet e “detyrës digjitale të kujdesit”, të cilat do ta bëjnë një detyrim ligjor për kompanitë e teknologjisë që t’i japin përparësi sigurisë së përdoruesve.
Joanne Orlando, një studiuese në sjelljen digjitale, argumenton se ndërsa një ndalim “mund të jetë pjesë e një strategjie, absolutisht nuk mund të jetë e gjithë strategjia”.
Ajo thotë se “pjesa më e madhe e enigmës” duhet të jetë edukimi i fëmijëve që të mendojnë në mënyrë kritike për përmbajtjen që shohin në burimet e tyre dhe se si përdorin mediat sociale.
Qeveria ka shpenzuar tashmë 6 milionë dollarë australianë që nga viti 2022 për të zhvilluar “mjete të lira digjitale” për të provuar dhe bërë pikërisht këtë. Megjithatë, hulumtimet sugjerojnë se shumë të rinj australianë nuk po marrin mësime të rregullta.
Zonja Orlando dhe ekspertë të tjerë paralajmërojnë se ka gjithashtu pengesa të rëndësishme për ta bërë teknologjinë e verifikimit të moshës – e cila kërkohet për të zbatuar ndalimin – efektiv dhe të sigurt, duke pasur parasysh “rreziqet e mëdha” që lidhen me strehimin e mundshëm të dokumenteve të identifikimit të çdo australiani në internet.
Qeveria ka thënë se po synon ta zgjidhë këtë sfidë përmes testeve të verifikimit të moshës dhe shpreson të paraqesë një raport deri në mes të vitit të ardhshëm. Ajo ka premtuar se shqetësimet e privatësisë do të jenë në qendër të vëmendjes, por ka ofruar pak detaje se çfarë lloj teknologjie do të testohet në të vërtetë.
Në këshillën e tij, Komisioneri eSafety ka hedhur idenë e përdorimit të një shërbimi të palës së tretë për të anonimizuar ID-në e një përdoruesi përpara se të kalohet në çdo faqe të verifikimit të moshës, për të “ruajtur” privatësinë e tyre.
Megjithatë, zonja Orlando mbetet skeptike. “Unë nuk mund të mendoj për ndonjë teknologji që ekziston në këtë pikë që mund ta bëjë këtë,” i thotë ajo BBC-së.
A do të ketë sukses Australia?
Australia nuk është aspak vendi i parë që përpiqet të kufizojë mënyrën se si të rinjtë hyjnë në uebsajte ose platforma të caktuara në internet.
Në vitin 2011, Koreja e Jugut miratoi “ligjin e mbylljes” i cili i ndalonte fëmijët nën 16 vjeç të luanin lojëra në internet midis orës 22:30 dhe 6:00, por rregullat – të cilat u përballën me reagime të kundërta – u hoqën më vonë duke përmendur nevojën për “respektimin e të drejtave të të rinjve”. “.
Kohët e fundit, Franca prezantoi legjislacionin që kërkon që platformat e mediave sociale të bllokojnë aksesin e fëmijëve nën 15 vjeç pa pëlqimin e prindërve. Hulumtimet treguan se pothuajse gjysma e përdoruesve ishin në gjendje të anashkalonin ndalimin duke përdorur një VPN të thjeshtë.
Një ligj në shtetin amerikan të Utah – i cili ishte i ngjashëm me atë të Australisë – hasi në një çështje tjetër: ai u bllokua nga një gjykatës federal që e gjeti atë jokushtetues.
Albanese ka pranuar se propozimi i Australisë mund të mos jetë i pagabueshëm dhe nëse kalon në parlament, do t’i nënshtrohet një rishikimi.
“Ne të gjithë e dimë se teknologjia ecën shpejt dhe disa njerëz do të përpiqen të gjejnë mënyra rreth këtyre ligjeve të reja, por kjo nuk është një arsye për të injoruar përgjegjësinë që kemi,” u tha ai ligjvënësve.
Por për prindërit si Emma dhe zonja Friedlander – të cilët kanë lobuar për ndryshimet – është mesazhi që dërgon ndalimi ai që ka më shumë rëndësi.
“Për një kohë të gjatë, prindërit e kanë pasur këtë zgjedhje të pamundur midis dorëzimit dhe marrjes së fëmijës së tyre një pajisje problematike ose ta shohin fëmijën e tyre të izoluar dhe të ndihet i lënë anash shoqërisht,” thotë zonja Friedlander.
“Ne kemi qenë të bllokuar në një normë në të cilën askush nuk dëshiron të jetë pjesë.”
James thotë se që kur u largua nga Snapchat ai e ka gjetur veten duke kaluar më shumë kohë jashtë me miqtë.
Dhe ai shpreson se ligjet e reja mund t’u mundësojnë më shumë fëmijëve si ai të “dalin dhe të bëjnë gjërat që duan” në vend që të ndihen nën presion për të qenë në internet./rtsh.al/
