Një ekip ndërkombëtar astronomësh ka zbuluar një shembull të dy galaktikave të rreshtuara në një mënyrë ku graviteti i tyre vepron si një lente e përbërë. Grupi ka shkruar një letër që përshkruan gjetjet dhe e ka postuar në serverin e paraprintimit arXiv.
Hulumtimet e mëparshme kanë çuar në shumë gjetje të galaktikave, ose grupimeve të tyre, duke përkulur dritën në mënyra që ishin parashikuar nga teoria e relativitetit të përgjithshëm të Ajnshtajnit. Astronomët kanë vënë re se disa prej tyre funksionojnë si lente të papërsosura, duke shtrembëruar dritën pas tyre në mënyra interesante.
Disa studiues kanë vënë në dukje gjithashtu se galaktikat eliptike mund të shërbejnë si lente, duke shërbyer për të ndriçuar dritën pas tyre. Në këtë përpjekje të re, ekipi hulumtues ka gjetur, për herë të parë, dy galaktika që rreshtohen në një mënyrë që lejon gravitetin e tyre të funksionojë si një lente e përbërë.
Një lente e përbërë, siç sugjeron emri i saj, përbëhet nga dy lente. Ato të bëra artificialisht janë të çimentuara së bashku dhe punojnë për të korrigjuar shpërndarjen e njëri-tjetrit. Në rastin astronomik, një lente e përbërë mund të krijohet nga efektet e dyfishta të dy galaktikave të rreshtuara pranë njëra-tjetrës pikërisht ashtu siç duhet.
Studiuesit vërejnë se kur sistemi, J1721+8842, u zbulua për herë të parë, besohej se kishte vetëm një galaktikë eliptike që përkulte dritën nga një kuazar pas saj. Në analizimin e të dhënave gjatë një periudhe dyvjeçare, studiuesit e kësaj përpjekjeje të re gjetën ndryshime në imazhet kuazare. Ata gjetën gjithashtu copa të vogla drite që, në shikim të parë, dukej se ishin dublikatë nga një burim i vetëm.
Një vështrim më i afërt zbuloi se ato përputheshin me dritën nga kuarteti kryesor i dritave – një zbulim që tregoi se të gjashtë pjesët e dritës ishin nga i njëjti burim. Hulumtimet e mëparshme kishin sugjeruar se një imazh i tillë mund të ishte rezultat i një lente natyrale.
Kur shtoi të dhënat nga teleskopi hapësinor James Webb, ekipi zbuloi se një unazë e kuqërremtë që ishte e përzier me dritat e tjera dhe që mendohej të ishte një unazë e Ajnshtajnit ishte, në realitet, një galaktikë e dytë me lente. Studiuesit më pas ndërtuan një model kompjuterik dhe e përdorën atë për të konfirmuar se vëzhgimi që ata kishin bërë ishte me të vërtetë ai i një lente të përbërë.
Ekipi hulumtues pret që gjetja t’i lejojë studiuesit e tjerë të llogarisin më saktë konstantën e Hubble, ndoshta duke çuar në një zgjidhje të konfliktit mbi vlerën e saj aktuale.
