Rusia dhe Kazakistani po përpiqen të qetësojnë spekulimet rreth shkakut të rënies së një avioni të kompanisë ajrore azere Azerbaijan Airlines, ndërsa Kremlini kërkon të pritet rezultati i hetimit, pasi një zyrtar ukrainas nga shërbimi i sigurisë vlerësoi se drama, në të cilën humbën jetën 38 persona gjatë Krishtlindjeve, u shkaktua nga një goditje e sistemit të mbrojtjes ajrore ruse, ndërkohë që Astana thekson se shkaku i kësaj mbetet i panjohur, raporton The Guardian.
Avioni, i cili po udhëtonte nga kryeqyteti i Azerbajxhanit, Baku, në kryeqytetin e Cheçenisë, Grozni, u rrëzua në një fushë pranë Aktau, në Kazakistan, pasi devijoi qindra kilometra nga rruga.
29 persona të tjerë nga bordi arritën të mbijetonin nga rënia.
Përmes regjistrimeve video, shihet avioni që rrëzohet dhe shpërthen në flakë gjatë përplasjes, pasuar nga kolona tymi të dendur.
Të enjten, një zëdhënës i Kremlinit, Dmitri Peskov, tha se po zhvillohet një hetim për shkakun e rënies dhe se është gabim të spekulohet përpara përfundimit të hetimit.
Kryetari i Senatit të Kazakistanit, Ashimbayev Maulen, theksoi gjithashtu të enjten se shkaku mbetet i panjohur.
“Asnjë nga këto shtete – as Azerbajxhani, as Rusia dhe as Kazakistani – nuk janë të interesuar të fshehin informacion. Të gjitha informacionet do të bëhen publike,” theksoi ai.
Ata po bëjnë këto deklarata pas komenteve nga Ukraina.
“Mëngjesin e kësaj të mërkure, një avion (tipi) Embraer 190 i kompanisë ajrore azere që fluturonte nga Baku në Grozni u rrëzua nga një sistem mbrojtjeje ajrore ruse,” shkroi të mërkurën drejtoresha e Qendrës për Luftimin e Dezinformatave të Këshillit Kombëtar të Sigurisë dhe Mbrojtjes të Ukrainës, Andriy Kovalenko.
Ai përmendi një regjistrim video nga brenda avionit ku shihen “jelekë shpëtimi të perforuar”.
Media ruse spekulon se avioni u rrëzua nga mbrojtja ajrore ruse, e cila mund ta kishte ngatërruar me një dron ukrainas.
Kanali i Telegramit “Fighterbomber”, i cili i atribuohet një kapiteni të ushtrisë ruse, Ilya Tumanov, postoi një regjistrim video ku shihen vrima në mbetjet e avionit që, sipas disa vëzhguesve, ngjanin me dëmet e shkaktuara nga një bombardim ose shpërthim me shrapnel.
Fighterbomber shkruan se është pak e mundur që këto vrima të kenë ardhur nga goditja e zogjve.
Një ekspert kazak i aviacionit, Serik Muhtibayev, tha për gazetën Orda se është “pothuajse e pamundur” që goditja e një zogu të shkaktonte rënien e avionit, duke pasur parasysh lartësinë në të cilën fluturonte.
Ai theksoi se një goditje ekstreme është shkaku më i mundshëm i rënies.
Të dhënat nga faqja e ndjekjes së fluturimeve Flightradar24.com tregojnë se avioni fluturoi në një trajektore në formë “të tetës” ndërsa po afronte aeroportin e Aktau, me lartësinë e avionit që u rrit dhe u ul në mënyrë të konsiderueshme në minutat e fundit të fluturimit, para përplasjes me tokën.
Flightradar24 njoftoi në internet se avioni ka pësuar një “ndërhyrje të rëndë të GPS-it” që “ka bërë që avioni të dërgonte të dhëna të gabuara ADS-B”, që janë informacionet që mundësojnë faqe të ndjekjes së fluturimeve për të ndjekur avionët në fluturim.
Rusia është akuzuar më parë për ndërhyrje në transmetimet GPS në rajon.
Ajo ka përdorur teknologji për ndërprerjen e sinjaleve për t’u mbrojtur nga dronët, dhe media shkruante se Çeçenia ishte një objektiv i një sulmi pak para rrëzimit të avionit.
Mëngjesin e së mërkurës, një zyrtar i sigurisë në Çeçeni, Hamzat Kadyrov, nipi i liderit çeçen Ramzan Kadyrov, shkroi në Instagram se “të gjitha dronët janë rrëzuar me sukses”.
Gjatë javëve të fundit, dronët ukrainas kanë goditur disa objekte në Çeçeni, përfshirë një objekt të forcave të policisë.
Një bloger popullor rus që mbështet luftën, Yuri Podolyaka, shkruan se vrimat në mbetjet e avionit të Azerbajxhanit ngjajnë me dëmet e shkaktuara nga “sistemi i raketave antiaerore”. “Gjithçka tregon këtë,” thekson ai.
Presidenti i Azerbajxhanit, Ilham Aliyev, tha se është ende herët për të spekuluar mbi shkakun e rënies, por se moti detyroi avionin të ndryshonte trajektoren e tij.
Autoriteti i Aviacionit Civil rus njoftoi se të dhënat paraprake tregojnë se pilotët e kishin ridrejtuar avionin në Aktau pasi goditja e një zogu kishte shkaktuar një emergjencë në bord.
Prokuroria e Përgjithshme e Azerbajxhanit ka hapur një hetim penal.
Sipas agjencisë zyrtare të lajmeve azere Azertac, një delegacion zyrtar, i përbërë nga ministri i Situatave të Emergjencës, prokurori i përgjithshëm i ndihmës dhe nënkryetari i kompanisë Azerbaijan Airlines, është dërguar në Aktau për të kryer një “hetim në vend”.
Prokurori i Përgjithshëm i Kazakistanit për Transportin, Timur Suleimenov, deklaroi në një konferencë shtypi në Astana se kutia e zezë e avionit, e cila përmban të dhëna fluturimi që mund të ndihmojnë në përcaktimin e shkakut të rënies, është gjetur, sipas Interfax.
Një zëdhënës i Ministrisë së Situatave të Emergjencës të Kazakistanit njoftoi të enjten se specialistët po punonin për identifikimin e trupave të të vdekurve në rënien.
Njëmbëdhjetë nga të mbijetuarit ishin në terapi intensive, njoftoi ai.
Ministria ruse e Situatave të Emergjencës njoftoi të enjten se kishte evakuuar në Moskë në një fluturim special nëntë qytetarë rusë që kishin mbijetuar nga rënia – përfshirë një fëmijë.
