Një përparim në teorinë e shkencës së ndryshimeve klimatike ka ofruar shkencëtarëve mënyrën më të fuqishme deri tani për të lidhur ndryshimet klimatike të vëzhguara me shkaqe natyrore dhe të shkaktuara nga njeriu, si dhe për të dalluar sinjalet paralajmëruese për katastrofa të mundshme klimatike.
Një bashkëpunim ndërkombëtar midis Valerio Lucarini, matematikan në Universitetin e Leicesterit, dhe shkencëtarit Mickaël Chekroun, ka përdorur parimet e mekanikës statistikore për të dalluar sinjalin e ndryshimeve klimatike nga “zëri i sfondit” i variabilitetit natyror të klimës dhe për të identifikuar afërsinë e “pikave të kthesës,” siç janë kolapsi i qarkullimit të Atlantikut ose i pyllit të Amazonës.
Ky avancim teorik hap rrugën për metoda inovative për të studiuar ndryshimet klimatike dhe rreziqet e tyre të lidhura, duke ofruar një kuptim më të thellë të mekanizmave që drejtojnë ndryshimet klimatike. Kjo punë, e botuar në revistën *Physical Review Letters*, u jep shkencëtarëve besim në atribuimin e ndryshimeve klimatike dhe në identifikimin e rrugës drejt një pike kthese të mundshme klimatike, duke lejuar marrjen e masave parandaluese për të shmangur këto ngjarje.
Pikat e kthesës janë pragje në sistemin tonë klimatik që mund të çojnë në ndryshime dhe dëme të mëdha mjedisore. Ngjarje si kolapsi i qarkullimit të Atlantikut, që do të shkaktonte ftohje relative në atë rajon, ose kolapsi ekologjik i pyllit të Amazonës, do të kishin pasoja katastrofike për jetën në planetin tonë. Megjithatë, është e vështirë të parashikohet kur një pikë kthese mund të arrihet nga të dhënat klimatike.
Sfidë e madhe është dallimi i dëshmive të ndryshimeve klimatike, veçanërisht të një pike kthese të afërt, nga variabiliteti natyror i klimës. Ekipi i drejtuar nga Leicesteri zbuloi se qasja ekzistuese, e bazuar në metoda thjesht statistike, ofron informacion të kufizuar për proceset dinamike që ndikojnë klimën. Kjo qasje jep vetëm një pasqyrë të momentit të klimës, pa ndonjë informacion mbi mënyrën se si është formuar ajo gjendje.
Duke përdorur parimet e mekanikës statistikore, të cilat shpjegojnë proceset dinamike të rastësishme, studiuesit krijuan një model matematik që riprodhon proceset klimatike dhe identifikon shkaqet e ndryshimeve. Me këtë model, ata mundën të “gjejnë gjurmët” e ndikimit të njeriut në ndryshimet klimatike dhe të përcaktojnë efektin e tij, duke përmirësuar ndjeshëm aftësinë për të zbuluar paralajmërimet e hershme për pikat e kthesës klimatike.
Profesori Valerio Lucarini nga Universiteti i Leicesterit theksoi rëndësinë e këtij problemi, duke shpjeguar se ndikimi njerëzor në një sistem të paqëndrueshëm shpesh është vënë në dyshim nga skeptikët e ndryshimeve klimatike. Ai argumenton se kjo qasje e re ofron një mënyrë për të provuar shkakun dhe efektin në një sistem të tillë, duke ndihmuar në marrjen e vendimeve më të sigurta nga politikëbërësit.
