Pandat e mëdha kanë sisteme të tretjes tipike për mishngrënësit. Megjithatë, bambuja është burimi i tyre kryesor i ushqimit. Ata kanë evoluar disa veçori, si p.sh. gishtin e rremë për të kapur bambunë dhe dhëmbë të sheshtë që janë të përshtatur mirë për ta shtypur atë, gjë që u mundëson të jetojnë me një dietë bimore. Të gjitha organizmat e gjallë kanë ADN, e cila ruan informacionin gjenetik në një qelizë, dhe ARN, e cila e mbart dhe e transferon këtë informacion. MikroARN-të (miRNA) janë ARN të vogla jo-koduese që luajnë një rol të rëndësishëm në shprehjen e gjeneve, procesin e shndërrimit të informacionit të koduar në një funksion.
MikroARN-të nga bimët mund të përthithen përmes ushqimit. Tani, studiuesit në Kinë kanë eksploruar nëse mikroARN-të e prejardhura nga bimët mund të hyjnë në sistemin e pandave të mëdha dhe të rregullojnë shprehjen e gjeneve, duke ndihmuar kështu në përshtatjen e tyre me një dietë të bazuar në bambu. “Ne treguam se mikroARN-të e prejardhura nga bimët janë të pranishme në gjakun e pandave të mëdha,” tha Dr. Feng Li, studiues në Universitetin Normal të Kinës Perëndimore dhe autori kryesor i studimit të publikuar në *Frontiers in Veterinary Science*.
“Studimi ynë provoi se bambuja e përdorur si ushqim për pandat e mëdha ndikon në ndryshimin e zakoneve të tyre ushqimore.” ### Një çështje e shijes Studiuesit morën mostra gjaku nga shtatë panda të mëdha, përfshirë tre femra të rritura, tre meshkuj të rritur dhe një femër të re. Në ato mostra, ata gjetën 57 mikroARN që me shumë gjasë ishin të prejardhura nga bambuja. “MikroARN-të në bambu mund të hyjnë në trupin e pandave të mëdha përmes dietës, të përthithen nga zorra, të hyjnë në qarkullimin e gjakut dhe më pas të rregullojnë kur ARN-ja e pandës transferon informacionin, duke luajtur kështu një rol në rregullimin e shprehjes së gjeneve,” shpjegoi Li.
Këto mikroARN të prejardhura nga bimët mund të rregullojnë procese të ndryshme fiziologjike, përfshirë rritjen dhe zhvillimin, ritmet biologjike, sjelljen dhe përgjigjet imune. “MikroARN-të në bambu janë gjithashtu të përfshira në rregullimin e nuhatjes, shijes dhe rrugëve të dopaminës te pandat e mëdha, të cilat lidhen të gjitha me zakonet e tyre ushqimore,” tha Li. Studiuesit besojnë se, ndërsa pandat hanë më shumë bambu gjatë rritjes së tyre, disa mikroARN grumbullohen, modifikojnë shprehjen e gjeneve dhe ndihmojnë në përshtatjen me shijen e bambusë. Këto mikroARN mund të ndikojnë gjithashtu në ndjesinë e nuhatjes së pandave të mëdha dhe t’u mundësojnë atyre të zgjedhin pjesët më të freskëta dhe më ushqyese të bimëve të bambusë.
Prandaj, mikroARN-të nga bambuja mund të kenë lehtësuar përshtatjen e pandave të mëdha nga një dietë mishngrënëse në një dietë bimore. ### Nga bimët te kafshët Studiuesit zbuluan gjithashtu se pandat e moshave dhe gjinive të ndryshme kishin përbërje të ndryshme të mikroARN-ve në gjakun e tyre. “Vetëm mikroARN-të që mund të luajnë një rol specifik në rregullimin e shprehjes së gjeneve mund të mbeten në trup, dhe ato që nuk luajnë një rol do të dëbohen,” tha Li. Për shembull, disa mikroARN rregullojnë proceset riprodhuese dhe për këtë arsye mund të gjenden vetëm në gjakun e pandave të një gjinie ose moshe të caktuar.
Fakti që mikroARN-të mund të transmetojnë sinjale nga bimët te kafshët mund të hapë dyer për studimin e trajtimit dhe parandalimit të sëmundjeve te kafshët. “MikroARN-të bimore mund të marrin pjesë gjithashtu në rregullimin e sistemit imunitar të kafshëve, duke forcuar rezistencën e tyre ndaj sëmundjeve,” vuri në dukje Li. Në mënyrë të ngjashme, studimi i ndryshimeve të shkaktuara nga mikroARN-të e bimëve mund të ndihmojë në vlerësimin dhe përmirësimin e sigurisë së ushqimeve me bazë bimore për kafshët dhe njerëzit, thanë studiuesit.
Megjithatë, për të nxjerrë përfundime përfundimtare mbi potencialin e mikroARN-ve në përgjithësi dhe efektet e tyre te pandat e mëdha, nevojiten më shumë kërkime. “Panda e madhe është një thesar kombëtar shumë i çmuar në vendin tonë, dhe mostrat e gjakut nuk është e lehtë të sigurohen,” përfundoi Li. “Nëse është e mundur, shpresojmë të mbledhim mostra gjaku nga panda të reja që nuk kanë ngrënë ende bambu për kërkime, dhe ndoshta do të kemi rezultate edhe më befasuese.”
