A mund të krijojë drita vetë hije? Mund të tingëllojë si një enigmë filozofike, por studiuesit kanë zbuluar se në kushte të caktuara, një rreze lazeri mund të veprojë si një objekt i padepërtueshëm dhe të krijojë një hije. Ky zbulim sfidon kuptimin tradicional të hijes dhe hap mundësi të reja për teknologjitë që mund të përdorin një rreze lazer për të kontrolluar një tjetër.
“Formimi i hijes nga drita lazer më parë mendohej i pamundur, pasi drita zakonisht kalon përmes dritës tjetër pa ndërvepruar,” tha udhëheqësi i ekipit kërkimor, Raphael A. Abrahao nga Laboratori Kombëtar Brookhaven, më parë në Universitetin e Otavës. “Demonstrimi ynë i këtij efekti optik shumë kundër intuitës na fton të rishqyrtojmë konceptin tonë të hijes.”
Në **Optica**, studiuesit përshkruajnë sesi përdorën një kristal rubini dhe gjatësitë specifike të valëve të lazerit për të treguar se një rreze lazeri mund të bllokojë dritën dhe të krijojë një hije të dukshme për shkak të një procesi optik jolinear. Ky efekt ndodh kur drita ndërvepron me një material në një mënyrë të varur nga intensiteti dhe mund të ndikojë një fushë tjetër optike.
“Kuptimi ynë për hijet është zhvilluar paralelisht me kuptimin tonë për dritën dhe optikën,” tha Abrahao. “Ky zbulim i ri mund të jetë i dobishëm në aplikime të ndryshme, siç janë ndërruesit optikë, pajisjet ku drita kontrollon praninë e një drite tjetër, ose teknologjitë që kërkojnë kontroll të saktë të transmetimit të dritës, si lazerat me fuqi të lartë.”
Kërkimi i ri është pjesë e një eksplorimi më të gjerë mbi mënyrën sesi një rreze drite ndërvepron me një tjetër nën kushte të veçanta dhe procese optike jolineare.
### Një ide nga një diskutim argëtues
Ideja filloi gjatë një diskutimi gjatë drekës, kur u vu re se disa skema eksperimentale të bëra me softuer vizualizimi 3D përshkruanin hijen e një rrezeje lazeri, duke e trajtuar atë si një cilindër pa marrë parasysh fizikën e rrezes lazer. Disa shkencëtarë pyetën: A mund të bëhet kjo në një laborator?
“Ajo që filloi si një diskutim argëtues gjatë drekës çoi në një bisedë mbi fizikën e lazerave dhe përgjigjen optike jolineare të materialeve,” tha Abrahao. “Nga aty, vendosëm të kryenim një eksperiment për të demonstruar hijen e një rrezeje lazeri.”
### Demonstrimi në laborator
Për këtë, studiuesit drejtuan një lazer jeshil me fuqi të lartë përmes një kubi të bërë nga kristal rubini dhe e ndriçuan me një lazer blu nga ana anësore. Kur lazëri jeshil hyn në rubin, ai ndryshon lokalisht përgjigjen e materialit ndaj gjatësisë valore blu. Lazeri jeshil vepron si një objekt i zakonshëm, ndërsa lazëri blu vepron si ndriçues.
Ndërveprimi midis dy burimeve të dritës krijoi një hije në një ekran që ishte e dukshme si një zonë e errët ku lazëri jeshil bllokonte dritën blu. Ajo plotësoi të gjitha kriteret për një hije, pasi ishte e dukshme me sy të lirë, ndiqte konturet e sipërfaqes ku binte dhe ndiqte pozicionin dhe formën e rrezes lazer, e cila vepronte si një objekt.
Efekti i hijes së lazerit është një pasojë e thithjes optike jolineare në rubin. Ky efekt ndodh sepse lazëri jeshil rrit thithjen optike të rrezes blu ndriçuese, duke krijuar një zonë përkatëse në dritën ndriçuese me intensitet optik më të ulët. Rezultati është një zonë më e errët që shfaqet si një hije e rrezes lazer jeshile.
