Një studim i publikuar së fundmi në revistën *Environmental Research Letters* nga Universiteti i Kalifornisë Jugore (USC) ngre një shqetësim serioz mbi rrezikun e një “bombe merkuri” në Arktik, ndërsa temperaturat rriten për shkak të ndryshimeve klimatike. Studimi vë në dukje se merkuri, një metal jashtëzakonisht toksik, ka qenë i depozituar në permafrostin e Arktikut për mijëvjeçarë dhe tani po lirohet në mjedis për shkak të shkrirjes së këtij shtresë të ngrirë të tokës. Rritja e temperaturave në Arktik, që po ndodh katër herë më shpejt se mesatarja globale, ka shkaktuar një proces të shpejtë të erozionit të permafrostit përgjatë lumenjve si Yukon, duke çliruar kështu sasi të mëdha të merkurit të akumuluar. Ky fenomen përbën një kërcënim të madh për shëndetin e njerëzve dhe mjedisin.
Merkuri në Arktik është depozituar nga atmosfera gjatë mijëvjeçarëve të fundit, duke u përthithur nga bimët dhe duke përfunduar në tokë. Me kalimin e kohës, ky merkuri është grumbulluar në shtresat e tokës që janë ngrirë në permafrost. Për shkak të ndryshimeve klimatike, ky permafrost tani po shkrin, duke lëshuar merkurin në lumenj dhe në mjedisin përreth. Në këtë studim, kërkuesit analizuan sedimente në brigjet dhe shtratin e lumit Yukon në Alaskë për të përcaktuar sasinë e merkurit të liruar dhe për të vlerësuar se sa merkuri ende ndodhet në permafrost dhe pret të lirohet. Studimi përfshiu edhe përdorimin e të dhënave të telemetrisë për të monitoruar ndryshimet në rrjedhën e lumit, të cilat ndikojnë në procesin e erozionit dhe depozitimit të sedimenteve të ngarkuara me merkur.
Rezultatet e këtij studimi treguan se nivelet e merkurit të gjetura në sedimente ishin në përputhje me vlerësimet më të larta nga studimet e mëparshme, duke konfirmuar se mostrat e sedimenteve ofrojnë një masë të besueshme të përmbajtjes së merkurit dhe japin një pasqyrë më të thellë të rreziqeve të fshehura në permafrost. Gjithashtu, studiuesit vunë re se sedimentet me kokrra më të imta përmbanin më shumë merkuri sesa ato me kokrra më të trasha, duke sugjeruar se lloje të caktuara të dheut mund të paraqesin rreziqe më të mëdha për mjedisin dhe shëndetin e njerëzve që jetojnë në këto zona.
Megjithatë, edhe pse merkuri i liruar nga shkrirja e permafrostit nuk paraqet një rrezik të menjëhershëm toksik, efektet e tij mund të rriten me kalimin e kohës. Ekspozimi ndaj merkurit rritet ndërsa ky metal akumulohet në zinxhirin ushqimor, veçanërisht përmes peshkut dhe mishit të kafshëve të egra që konsumohen nga njerëzit. Studiuesit theksuan se rreziku i kontaminimit përmes ujit të pijshëm është minimal, por rreziku më i madh vjen nga ushqimi. Kjo është veçanërisht shqetësuese për komunitetet në Arktik, të cilat varen nga burimet natyrore për mbijetesë.
Një tjetër aspekt i rëndësishëm që kërkuesit shqyrtuan ishte procesi i rivarrosjes së merkurit nga lumenjtë. Edhe pse lumenjtë shkaktojnë erozion dhe mobilizojnë sedimente të ngarkuara me merkur, ata gjithashtu redepozitojnë këto sedimente në shtratin e tyre ose në plazhet përgjatë brigjeve. Ky proces i rivarrosjes e bën më komplekse vlerësimin e saktë të rrezikut që paraqet merkuri. Për të kuptuar më mirë rreziqet, studiuesit sugjerojnë se është e nevojshme të studiohen të dyja proceset, si ai i erozionit ashtu edhe ai i rivarrosjes.
Në përfundim, studimi sugjeron se efektet afatgjata të ekspozimit ndaj merkurit mund të jenë shkatërruese, veçanërisht për komunitetet arktike që varen nga gjuetia dhe peshkimi. Me kalimin e dekadave, ndërsa më shumë merkuri lirohet nga permafrosti që po shkrin, kjo mund të ketë pasoja serioze për mjedisin dhe shëndetin e njerëzve. Studiuesit shpresojnë se mjetet dhe metodat që ata kanë zhvilluar do të mundësojnë një vlerësim më të saktë të rrezikut dhe do të ndihmojnë në parandalimin e një katastrofe të mundshme mjedisore.
