Vetëm pak muaj më parë, për të mos përmendur vitin e kaluar, stacioni hekurudhor i Kharkiv-it në Ukrainë ishte një turmë njerëzish, tregtarësh të vegjël, disa të improvizuar, të cilët mirëpritnin të shumtët që kalonin aty çdo ditë.
Sidomos pas mbërritjes së trenit të natës nga Kievi, i cili niset nga stacioni qendror i kryeqytetit rreth orës 22:00 dhe mbërrin në stacionin e Kharkiv në orën 5.15.
Si stacioni ashtu edhe sheshi i madh përpara tij shihen gjithmonë plot me njerëz.
Aq sa ishte e vështirë të kaloje. Dhe pasi kishim kapërcyer turmën, jashtë sheshit, duhej të prisnim me durim që të vinte një taksi.
Në fillim të qershorit 2024 situata ka ndryshuar tërësisht dhe skenari është vërtet i zymtë. Nuk ka njeri, kush doli me shpejtësi arriti tek ata që e prisnin dhe për pak minuta nuk mbeti njeri. Ka luftime rreth Kharkiv, qyteti bombardohet çdo ditë. Dhe ka vdekje. Sigurisht që atmosfera ka ndryshuar. Qyteti është ende i tronditur nga masakra e qendrës tregtare, ku humbën jetën 20 persona dhe u plagosën 40 të tjerë. Lule dhe kujtime të njerëzve që nuk janë më këtu varen te llambat e pakta të rrugëve. Nuk mungojnë as disa arusha pellushi, që konfirmojnë se në mesin e të ndjerëve, ka edhe të mitur.
Në shesh nuk ka makina, por lëvizin karroca të vogla dhe disa kamionë. Ato janë të mbushura me materiale për t’u asgjësuar. Hekuri mbi të gjitha. Ka shumë të grumbulluara, por është ende brenda asaj që dikur ishte një supermarket i madh. Sigurisht që do të duhet kohë për të asgjësuar gjithçka, edhe nëse ukrainasit priren ta bëjnë këtë lloj operacioni shpejt. Ka ende një erë djegieje nëse i afroheni kufirit të lejuar. Masakra ndodhi një të shtunë, vendi ishte absolutisht i mbushur me njerëz.
Jeta e përditshme nën bomba
Si mund të jetosh kështu, përfundoni duke pyetur ata pak njerëz që takoni në rrugë apo në klube, të cilat mbeten ende të hapura. Nga dy milionë banorë që kanë jetuar në Kharkiv, njëri është larguar, tjetri që ka mbetur jeton çdo ditë me alarmet e vazhdueshme, jo të shpeshta. Vazhdoni. Një i ri që drejton një dyqan ku riparohen telefonat inteligjentë dhe kompjuterët bën shaka se mund të mbyllesh brenda. Në një restorant është instinktive të pyesësh nëse është i hapur, jo nëse ka një tavolinë në dispozicion, sepse nuk mund të shohësh askënd. Megjithatë ata nuk mbyllen. Nga bombardimet nuk u kursyen as klubet, kafenetë dhe restorantet. Ndër dyqanet e hapura janë edhe Mc Donald’s dhe KFC të cilat së fundi kanë hapur dyert në këto anë si dhe në të gjitha qytetet e Ukrainës.
Por Kharkiv nuk është vetëm qendra e qytetit dhe njerëzit, ata që kanë mbetur, përpiqen të vazhdojnë jetën e tyre. Të tilla si marrja e fëmijëve në shkollë ose për t’u marrë me sport, të cilat padyshim janë reduktuar shumë, por nuk janë zhdukur plotësisht. Sidomos nëse janë adoleshentë ose më të rinj. Alarmet janë të vazhdueshme, këtë e nënvizojmë sërish, por kjo i bën ata që jetojnë këtu t’i interpretojnë ndryshe dhe për pasojë jo gjithmonë shohim njerëz që ikin e ikin drejt bunkerëve apo vendeve të destinuara për sigurinë e qytetarëve në rast sulmi.
“Ne thjesht përpiqemi të jetojmë jetën tonë dhe të mos qajmë gjatë gjithë kohës.”
Prej disa muajsh, edhe nëse nuk e keni instaluar sistemin e alarmit telefonik, një aplikacion special për smartfonin tuaj, vazhdon të bjerë zilja dhe shfaqet një mesazh alarmi. Arsyeja pse shumë njerëz zgjodhën të çaktivizojnë aplikacionin nga telefoni i tyre është sigurisht për shkak të ankthit që sjell të jetuarit në këtë mënyrë, por edhe sepse e gjetën veten me një smartphone që nuk funksiononte mirë.
“Tani të gjithë e dinë se kjo është arsyeja pse hartat dhe aplikacionet e tjera nuk janë të mira. Njerëzit erdhën këtu me telefonat e tyre duke menduar se ishin të prishur, por përkundrazi kjo është për shkak të luftës.” Djali në dyqan që riparon telefonat inteligjentë na e thotë pikërisht këtë. Jo shumë larg dyqanit është një grua që po bisedon me një punëtore të ulur në një karrige dhe shikon një ndërtesë të kthyer pothuajse në rrënoja, ku po montohen skela për ta rindërtuar atë. Kështu bëhet në Ukrainë: nëse një vend shkatërrohet ose dëmtohet, ne përpiqemi të ndërhyjmë sa më shpejt që të jetë e mundur. Kjo për një sërë arsyesh jo vetëm praktike, por edhe për të dhënë një sinjal si nga brenda ashtu edhe nga jashtë.
Së fundmi ka rënë një alarm, por duket se është larguar. Ajo gjithashtu na thotë se dëgjimi i tyre nuk e prek më atë: “Ne thjesht përpiqemi të jetojmë jetën tonë dhe të mos qajmë gjatë gjithë kohës. Sepse ka një alarm çdo moment, kështu që do të përfundonim duke bërë asgjë tjetër gjatë gjithë ditës, si ajo që ndodhi në ditët e para”.
Tani në mënyrë paradoksale situata është përkeqësuar, veçanërisht në rajonin e Kharkiv. E pyesim nëse ka një vend më të sigurt se një tjetër, ose përkundrazi nëse ka një vend më pak të sigurt. Ne e dimë mirë se “vija zero”, fronti ku zhvillohen luftimet, është shumë afër qytetit, rreth 15 km, por për momentin ka më shumë raketa, që bien mbi kokat e atyre që kanë mbetur në Kharkiv çdo ditë, se prania e ushtarëve.
“E keni parë me sytë tuaj dhe po e shihni edhe tani”, thotë ajo, duke treguar rrënojat pas saj dhe më pas shton: “Jo, nuk ka vend të sigurt në Kharkiv”.
