Një ekip ndërkombëtar kërkimor nga Universiteti Swansea dhe UBC Okanagan (UBCO) ka zbuluar një kuptim të ri për evolucionin njerëzor duke krahasuar zemrat e njerëzve me ato të majmunëve të mëdhenj.
Pavarësisht se njerëzit dhe majmunët e mëdhenj jo-njerëzorë kanë një paraardhës të përbashkët, të parët kanë evoluar tru më të mëdhenj dhe aftësinë për të ecur ose vrapuar drejt mbi dy këmbë për të udhëtuar në distanca të gjata, me gjasa për të gjuajtur.
Tani, përmes një studimi të ri krahasues të formës dhe funksionit të zemrës, të publikuar në Communications Biology, studiuesit besojnë se kanë zbuluar një pjesë tjetër të enigmës evolucionare.
Ekipi krahasoi zemrën e njeriut me ato të të afërmve tanë më të afërt evolucionar, duke përfshirë shimpanzetë, orangutangët, gorillat dhe bonobot që kujdesen në shenjtëroret e kafshëve në Afrikë dhe kopshtet zoologjike në të gjithë Evropën.
Gjatë procedurave rutinë veterinare të këtyre majmunëve të mëdhenj, ekipi përdori ekokardiografi – një ultratingull kardiak – për të prodhuar imazhe të ventrikulit të majtë, dhomës së zemrës që pompon gjakun rreth trupit. Brenda ventrikulit të majtë të majmunëve të mëdhenj jo-njerëzorë, tufa muskujsh zgjaten në dhomë, të quajtura trabekulacione.
Bryony Curry, një studente e doktoraturës në Shkollën e Shkencave të Shëndetit dhe Ushtrimeve në UBCO, tha: “Ventrikuli i majtë i një njeriu të shëndetshëm është relativisht i lëmuar, me muskuj kryesisht kompakt në krahasim me rrjetin më të ngjashëm me meshë në majmunët e mëdhenj jo-njerëzorë.
“Dallimi është më i theksuar në apex, fundin e zemrës, ku gjetëm afërsisht katër herë më shumë trabekulacione tek majmunët e mëdhenj jo-njerëzorë në krahasim me njerëzit.”
Ekipi gjithashtu matën lëvizjen dhe shpejtësitë e zemrës duke përdorur ekokardiografi me gjurmim njollash, një teknikë imazherie që gjurmon modelin e muskulit kardiak ndërsa kontraktohet dhe relaksohet.
Curry tha: “Ne gjetëm se shkalla e trabekulacionit në zemër ishte e lidhur me sasinë e deformimit, rrotullimit dhe rrotullimit. Me fjalë të tjera, tek njerëzit, që kanë më pak trabekulacione, vëzhguam funksion kardiak relativisht më të madh. Ky zbulim mbështet hipotezën tonë se zemra e njeriut mund të ketë evoluar larg strukturës së majmunëve të mëdhenj jo-njerëzorë për të përmbushur kërkesat më të larta të niçit ekologjik unik të njerëzve.”
Një tru më i madh dhe aktiviteti fizik më i madh i një njeriu në krahasim me majmunët e tjerë të mëdhenj mund të lidhet gjithashtu me kërkesën më të lartë metabolike, e cila kërkon një zemër që mund të pompojë një vëllim më të madh gjaku në trup.
Në mënyrë të ngjashme, rrjedha më e lartë e gjakut kontribuon në aftësinë e njerëzve për të ftohur, pasi enët e gjakut afër lëkurës zgjerohen – vërejtur si skuqje e lëkurës – dhe humbasin nxehtësi në ajër.
Dr. Aimee Drane, Lektore e Lartë nga Fakulteti i Mjekësisë, Shëndetit dhe Shkencave të Jetës në Universitetin Swansea, tha: “Në terma evolucionarë, gjetjet tona mund të sugjerojnë se presioni selektiv është vendosur mbi zemrën e njeriut për t’u përshtatur për të përmbushur kërkesat e ecjes drejt dhe menaxhimit të stresit termik.
“Ajo që mbetet e paqartë është se si zemrat më të trabekuluara të majmunëve të mëdhenj jo-njerëzorë mund të jenë përshtatshme për niçet e tyre ekologjike. Ndoshta është një strukturë e mbetur e zemrës së paraardhësve, megjithatë, në natyrë, forma më shpesh i shërben një funksioni.”
Ekipi kërkimor është mirënjohës ndaj stafit dhe vullnetarëve që kujdesen për kafshët në studim, duke përfshirë ekipet në Shenjtëroren e Kafshëve Tchimpounga (Kongo), Shenjtëroren e Kafshëve Chimfunshi (Zambia), Shenjtëroren e Shimpanzeve Tacugama (Sierra Leone), Qendrën e Shpëtimit dhe Rehabilitimit të Orangutangëve Nyaru Menteng (Borneo), Shoqërinë Zoologjike të Londrës (MB), Kopshtin Zoologjik Paignton (MB), Kopshtin Zoologjik Bristol Gardens (MB), Kopshtin Zoologjik Burgers’ (Holandë) dhe Kopshtin Zoologjik Wilhelma (Gjermani).
Më shumë informacione: Bryony A. Curry et al, Left ventricular trabeculation in Hominidae: divergence of the human cardiac phenotype, Communications Biology (2024). DOI: 10.1038/s42003-024-06280-9
Zhurnali ku u botua: Communications Biology
