Ndodh për herë të parë: sateliti DAMPE hedh dritë të re mbi rrezet kozmike

Një ekip kërkimor kinez ka zbuluar se rrezet kozmike me energji të lartë mund të udhëtojnë më ngadalë se sa pritej, pas analizimit të të dhënave nga sateliti i kërkimit të grimcave të lëndës së errët të vendit “Wukong”. Studimi sjell të reja mbi rrezet kozmike.

Ekipi kinez i kërkimit ka zbuluar se rrezet kozmike me energji të lartë mund të udhëtojnë më ngadalë se sa pritej, pas analizimit të të dhënave nga sateliti i kërkimit të grimcave të lëndës së errët të vendit “Wukong”.

Rrezet kozmike galaktike janë grimca energjike që udhëtojnë nëpër univers pothuajse me shpejtësinë e dritës.

Ato janë lajmëtare të evolucionit të dhunshëm të yjeve ose sistemeve yjore në mjedise ekstreme. Disa shkencëtarë kanë propozuar që materia e errët mund të jetë pjesë e rrezeve kozmike.

Në përgjithësi ekzistojnë dy klasa të rrezeve kozmike. Bërthamat e karbonit dhe të oksigjenit janë ato kryesore dhe besohet se përshpejtohen në burime astrofizike si një shpërthim supernova.

Bërthamat e borit i përkasin klasës dytësore dhe mendohet se prodhohen kryesisht nga fragmentimi i bërthamave më të rënda, si karboni dhe oksigjeni, nëpërmjet përplasjeve me lëndën ndëryjore gjatë udhëtimit të tyre në hapësirë.

Nga viti 2016 deri në vitin 2021, DAMPE mblodhi më shumë se 3.5 milionë bërthama karboni, oksigjeni dhe bor. Kjo u mundësoi shkencëtarëve kinezë të masin raportet e fluksit të rrezeve kozmike bor-karbon dhe bor-oksigjen me një saktësi të paparë në një gamë energjie nga 0,01 TeV/n deri në 5,6 TeV/n dhe zbuluan se spektri i tyre i energjisë ndryshonte ndjeshëm nga që parashikohet nga teoritë konvencionale të turbulencës të mediumit ndëryjor.

Chang Jin, kryeshkencëtari dhe akademiku i DAMPE i Akademisë Kineze të Shkencave, tha për Xinhua në një intervistë se është hera e parë që ky satelit arrin të matë me saktësi raportin e grimcave primare dhe sekondare në rrezet kozmike.

Ai zbuloi një strukturë të re të papritur spektrale të energjisë, e cila sugjeron se modeli klasik i përhapjes së rrezeve kozmike mund të ketë nevojë të modifikohet, tha Chang.

Ngurtësimi spektral në raportet e fluksit të bor-karbonit dhe bor-oksigjenit të rrezeve kozmike është ndoshta sepse grimcat me energji të lartë udhëtojnë në univers më ngadalë se sa pritej, shpjegoi Yue Chuan, një studiues i asociuar i ekipit DAMPE nga Observatori (PMO).

Yuan Qiang, një studiues i ekipit DAMPE nga PMO, tha se kur grimcat primare udhëtojnë më ngadalë, ato kanë më shumë shanse të përplasen me mediumin ndëryjor, i cili do të prodhojë më shumë grimca dytësore.

Gjetjet janë publikuar në revistën “Science Bulletin”.

“Wukong” u lançua në 17 dhjetor 2015, për të vëzhguar rrezet kozmike dhe rrezet gama dhe për të kërkuar prova të ekzistencës së grimcave të materies së errët.

Ekipi zbuloi se ata po punojnë gjithashtu në teleskopin hapësinor me rreze gama me një zonë shumë të madhe (VLAST). Ai do të rezultojë në një përmirësim 50-fish në aftësinë për të zbuluar rrezet gama, gjë që do të ndihmojë gjithashtu në zbulimin më të mirë të sinjaleve të materies së errët në emetimet e rrezeve gama në të ardhmen.